Horyzont Europa

Program ramowy w zakresie badań naukowych i innowacji „Horyzont Europa”

Cele Programu

Celem ogólnym Programu jest osiągnięcie naukowego, technologicznego, gospodarczego i społecznego oddziaływa¬nia w wyniku inwestycji Unii w badania naukowe i innowacje, aby wzmocnić bazę naukową i technologiczną Unii i przy-czynić się do zwiększenia konkurencyjności Unii we wszystkich państwach członkowskich, w tym w jej przemyśle, zreali¬zować strategiczne priorytety Unii i przyczynić się do realizacji strategii politycznych i celów Unii, sprostać globalnym wyzwaniom, w tym osiągać cele zrównoważonego rozwoju poprzez kierowanie się zasadami Agendy 2030 i porozumienia paryskiego, a także wzmocnić EPB. Celem Programu jest zatem maksymalne zwiększenie unijnej wartości dodanej przez skoncentrowanie się na celach i działalności, których skuteczna realizacja przez państwa członkowskie nie jest możliwa samodzielnie, lecz poprzez współpracę.

Program ma następujące cele szczegółowe:
a) rozwijanie, promowanie i zwiększanie doskonałości naukowej, wspieranie tworzenia i rozpowszechniania wysokiej jakości nowej podstawowej i stosowanej wiedzy, umiejętności, technologii oraz rozwiązań, wspieranie szkoleń i mobil-ności naukowców, przyciąganie utalentowanych ludzi na wszystkich poziomach oraz przyczynianie się do pełnego wykorzystywania unijnej puli talentów w działaniach wspieranych w ramach Programu;
b) generowanie wiedzy, wzmocnienie oddziaływania badań naukowych i innowacji na kształtowanie, wspieranie i realiza¬cję polityki Unii oraz wspieranie dostępu do innowacyjnych rozwiązań i ich absorpcji przez przemysł europejski, w szczególności MSP, i społeczeństwo w celu sprostania globalnym wyzwaniom, takim jak zmiana klimatu i realizacja celów zrównoważonego rozwoju;
c) propagowanie wszelkich form innowacji, ułatwianie rozwoju technologicznego, demonstracji i transferu wiedzy i tech¬nologii oraz wzmocnienie wdrażania i wykorzystywania innowacyjnych rozwiązań;
d) zoptymalizowanie realizacji Programu pod kątem wzmocnienia EPB i zwiększenia jej oddziaływania i atrakcyjności, wspieranie opartego na doskonałości uczestnictwa w Programie ze strony wszystkich państw członkowskich, w tym państw osiągających słabe wyniki w zakresie badań naukowych i innowacji, oraz ułatwianie powiązań opartych na współpracy w dziedzinie badań naukowych i innowacji w Europie.

Struktura Programu

Program składa się z następu¬jących części, przyczyniających się do osiągnięcia celów ogólnych i szczegółowych:
a) filar I „Doskonała nauka” obejmujący następujące komponenty:
(i) ERBN;
(ii) działania „Maria Skłodowska-Curie” (MSCA);
(iii) infrastruktury badawcze;
b) filar II „Globalne wyzwania i europejska konkurencyjność przemysłowa” obejmujący następujące komponenty, przy uwzględnieniu, że nauki społeczne i humanistyczne odgrywają ważną rolę we wszystkich klastrach:
(i) klaster „Zdrowie”;
(ii) klaster „Kultura, kreatywność i społeczeństwo integracyjne”;
(iii) klaster „Bezpieczeństwo cywilne na rzecz społeczeństwa”;
(iv) klaster „Technologie cyfrowe, przemysł i przestrzeń kosmiczna”;
(v) ) klaster „Klimat, energia i mobilność”;
(vi) klaster „Żywność, biogospodarka, zasoby naturalne, rolnictwo i środowisko”;
(vii) niejądrowe działania bezpośrednie JRC;
c) filar III „Innowacyjna Europa” obejmujący następujące komponenty:
(i) EIC;
(ii) europejskie ekosystemy innowacji;
(iii) EIT;
d) część „Rozszerzanie uczestnictwa i wzmacnianie EPB” obejmująca następujące komponenty:
(i) rozszerzanie uczestnictwa i rozpowszechnianie doskonałości;
(ii) zreformowanie i usprawnienie europejskiego systemu badań naukowych i innowacji.

OGÓLNE KIERUNKI DZIAŁALNOŚCI

Filar I „Doskonała nauka”
W ramach tego filaru prowadzona jest opisana poniżej działalność w celu promowania doskonałości naukowej, przyciągania do Europy najbardziej utalentowanych ludzi, udzielania odpowiedniego wsparcia naukowcom na wczesnym etapie kariery oraz wspierania tworzenia i rozpowszechniania doskonałości naukowej, wysokiej jakości wiedzy, metod i umiejętności, technologii i rozwiązań w zakresie globalnych wyzwań społecznych, środowiskowych i gospodarczych.
a) ERBN: zapewnienie atrakcyjnego i elastycznego finansowania umożliwiającego utalentowanym i kreatywnym naukowcom indywidualnym, z naciskiem na naukowców na wczesnym etapie kariery, i ich zespołom podążanie najbardziej obiecującymi ścieżkami w pionierskich dziedzinach nauki, bez względu na ich narodowość i kraj pocho¬dzenia, i przyznawanego na zasadach ogólnounijnej konkurencji opartej wyłącznie na kryterium doskonałości.
Obszar interwencji: pionierskie badania naukowe;
b) MSCA: umożliwianie naukowcom zdobycia nowej wiedzy i nowych umiejętności dzięki mobilności i gromadzeniu doświadczenia w różnych krajach, sektorach i dyscyplinach, wzmacnianie systemów szkoleń i rozwoju kariery naukowej, a także strukturyzacja i usprawnienie instytucjonalnej i krajowej rekrutacji przy uwzględnieniu Europej¬skiej karty naukowca i Kodeksu postępowania przy rekrutacji pracowników naukowych; w ten sposób MSCA pomagają w tworzeniu w całej Europie podstaw doskonałego środowiska badawczego, przyczyniając się do pobu¬dzenia zatrudnienia, wzrostu gospodarczego i inwestycji oraz do pokonywania obecnych i przyszłych wyzwań spo¬łecznych.
Obszary interwencji: dbanie o doskonałość poprzez wspieranie mobilności naukowców ponad granicami, między sektorami i między dyscyplinami; wspieranie zdobywania przez naukowców nowych umiejętności poprzez zapew¬nianie im szkoleń najwyższej jakości; wzmacnianie zasobów ludzkich i rozwój umiejętności w EPB; zwiększenie synergii i ułatwianie jej osiągania; propagowanie działań informacyjnych dla ogółu społeczeństwa;
c) infrastruktury badawcze: zapewnienie Europie światowej klasy trwałych infrastruktur badawczych, otwartych i dostępnych dla najwybitniejszych naukowców z Europy i spoza niej. Zachęcanie do korzystania z istniejących infrastruktur badawczych, w tym tych finansowanych z funduszy unijnej polityki spójności. Zwiększanie dzięki temu potencjału infrastruktury badawczej w zakresie wspierania postępu naukowego i innowacji oraz umożliwia¬nia tworzenia otwartej i doskonałej nauki, zgodnie z zasadami FAIR, a wraz z tym działalności związanej z obsza¬rami polityk unijnych i współpracy międzynarodowej.
Obszary interwencji: konsolidacja i rozwój systemu europejskich infrastruktur badawczych; otwarcie infrastruktur badawczych oraz ich zintegrowanie i wzajemne połączenie; potencjał innowacyjny europejskich infrastruktur bada¬wczych oraz działalność na rzecz innowacji i szkolenia; wzmocnienie europejskiej polityki w zakresie infrastruk¬tury badawczej oraz współpracy międzynarodowej.

Filar II „Globalne wyzwania i europejska konkurencyjność przemysłowa”
W ramach tego filaru, zgodnie z art. 4, prowadzona jest opisana poniżej działalność w celu wspierania tworzenia i lep¬szego rozpowszechniania wysokiej jakości wiedzy, technologii i zrównoważonych rozwiązań, zwiększenia konkuren¬cyjności europejskiego przemysłu, wzmocnienia oddziaływania badań naukowych i innowacji na kształtowanie, wspie¬ranie i realizację różnych obszarów polityki Unii oraz w celu wspierania absorpcji innowacyjnych rozwiązań przez przemysł, w szczególności MSP i przedsiębiorstwa typu start-up, i społeczeństwo, aby sprostać globalnym wyzwa¬niom. Przyczynia się on również do realizacji innych celów szczegółowych Programu, o których mowa w art. 3.
Nauki społeczne i humanistyczne są w pełni zintegrowane we wszystkich klastrach, w tym w szczególnej i ukierunko¬wanej działalności.
Aby jak najbardziej zwiększyć oddziaływanie, elastyczność i efekt synergii, działalność w zakresie badań naukowych i innowacji jest pogrupowana w sześć klastrów, wzajemnie połączonych za pomocą paneuropejskich infrastruktur badawczych, które to klastry indywidualnie i wspólnie tworzą zachęty do współpracy interdyscyplinarnej, międzysektorowej i między obszarami polityki, a także transgranicznej i międzynarodowej. Filar II Programu obejmuje działal¬ność z szerokiego zakresu poziomów gotowości technologicznej, w tym niższych poziomów gotowości technologicz¬nej.
Każdy z klastrów przyczynia się do realizacji kilku celów zrównoważonego rozwoju, a wiele celów zrównoważonego rozwoju jest wspieranych przez więcej niż jeden klaster.
Działalność w zakresie badań naukowych i innowacji jest realizowana w obrębie następujących klastrów i przekrojowo między nimi:
a) klaster „Zdrowie”: poprawa i ochrona zdrowia i dobrostanu obywateli w każdym wieku poprzez generowanie nowej wiedzy, opracowywanie innowacyjnych rozwiązań i zapewnienia włączania, w stosownych przypadkach, perspektywy płci do celów profilaktyki, diagnozowania, monitorowania i leczenia chorób oraz opracowywania technologii medycznych; ograniczenie zagrożeń dla zdrowia; ochrona ludności i propagowanie dobrego stanu zdrowia i dobrostanu, również w miejscu pracy; sprawienie, aby publiczne systemy opieki zdrowotnej były bardziej opłacalne, sprawiedliwe i zrównoważone; zapobieganie chorobom związanym z ubóstwem i leczenie ich; oraz wspieranie i umożliwianie zaangażowania pacjentów i samodzielnego podejmowania przez nich decyzji w zakresie własnego zdrowia.
Obszary interwencji: zdrowie przez całe życie; środowiskowe i społeczne uwarunkowania zdrowia; choroby niezakaźne i rzadkie; choroby zakaźne, w tym choroby związane z ubóstwem i choroby zaniedbane; narzędzia, techno¬logie i rozwiązania cyfrowe dotyczące zdrowia i opieki, w tym medycyny personalizowanej; systemy opieki zdro¬wotnej;
b) klaster „Kultura, kreatywność i społeczeństwo integracyjne”: wzmocnienie wartości demokratycznych, w tym pra¬worządności i praw podstawowych; ochrona naszego dziedzictwa kulturowego; badanie potencjału sektora kultury i sektora kreatywnego oraz propagowanie przemian społeczno-gospodarczych, które przyczyniają się do włączenia społecznego i wzrostu, w tym zarządzanie migracjami i integracja migrantów.
Obszary interwencji: demokracja i zarządzanie; kultura, dziedzictwo kulturowe i kreatywność; przemiany spo¬łeczne i gospodarcze;
c) klaster „Bezpieczeństwo cywilne na rzecz społeczeństwa”: reagowanie na wyzwania wynikające z utrzymujących się zagrożeń dla bezpieczeństwa, w tym cyberprzestępczości, oraz związane z klęskami żywiołowymi i katastrofami spowodowanymi przez człowieka.
Obszary interwencji: społeczeństwa odporne na klęski żywiołowe i katastrofy; ochrona i bezpieczeństwo; cyberbezpieczeństwo;
d) klaster „Technologie cyfrowe, przemysł i przestrzeń kosmiczna”: wzmocnienie zdolności i zapewnienie suweren¬ności Europy w zakresie kluczowych technologii prorozwojowych służących cyfryzacji i produkcji oraz w zakresie technologii kosmicznej, w całym łańcuchu wartości; stworzenie konkurencyjnego, scyfryzowanego, niskoemisyjnego przemysłu o obiegu zamkniętym; zapewnienie zrównoważonych dostaw surowców; opracowanie zaawanso¬wanych materiałów oraz stworzenie podstaw dla postępów i innowacji w pokonywaniu globalnych wyzwań spo¬łecznych.
Obszary interwencji: technologie produkcyjne; główne technologie cyfrowe, w tym technologie kwantowe; nowe technologie prorozwojowe; materiały zaawansowane; sztuczna inteligencja i robotyka; internet nowej generacji; zaawansowane obliczenia i duże zbiory danych; gałęzie przemysłu o obiegu zamkniętym; niskoemisyjne i czyste sektory przemysłu; przestrzeń kosmiczna, w tym obserwacja Ziemi;
e) klaster „Klimat, energia i mobilność”: przeciwdziałanie zmianie klimatu poprzez lepsze zrozumienie jej przyczyn, ewolucji, ryzyka, oddziaływania i szans, poprzez uczynienie sektorów energetyki i transportu bardziej przyjaznymi dla klimatu i środowiska, wydajniejszymi, bardziej konkurencyjnymi, korzystającymi w większym stopniu z syste¬mów inteligentnych, bezpieczniejszymi i bardziej odpornymi, promowanie wykorzystywania odnawialnych źródeł energii i efektywności energetycznej, zwiększenie odporności Unii na wstrząsy zewnętrzne oraz dostosowanie zachowań społecznych w świetle celów zrównoważonego rozwoju.
Obszary interwencji: nauka o klimacie i rozwiązania w zakresie klimatu; dostawy energii; systemy i sieci energe¬tyczne; budynki i obiekty przemysłowe w transformacji energetycznej; społeczności i miasta; konkurencyjność przemysłowa w transporcie; transport i mobilność, które są czyste, bezpieczne i dostępne; inteligentna mobilność; magazynowanie energii;
f) klaster „Żywność, biogospodarka, zasoby naturalne, rolnictwo i środowisko”: ochrona środowiska, odnowa i zrów¬noważone wykorzystywanie zasobów naturalnych i biologicznych z lądu, wód śródlądowych i morza oraz zrówno-ważone zarządzanie nimi w celu powstrzymania erozji różnorodności biologicznej, aby rozwiązać problemy w zakresie zapewnienia wszystkim bezpieczeństwa żywnościowego i bezpiecznej diety oraz przejść na niskoemisyjną, zasobooszczędną gospodarkę o obiegu zamkniętym oraz zrównoważoną biogospodarkę.
Obszary interwencji: obserwacja środowiska; różnorodność biologiczna i zasoby naturalne; rolnictwo, leśnictwo i obszary wiejskie; morza, oceany i wody śródlądowe; systemy żywnościowe; systemy innowacji biotechnologicz¬nych w biogospodarce Unii; systemy o obiegu zamkniętym;
g) niejądrowe działania bezpośrednie JRC: generowanie wysokiej jakości dowodów naukowych na potrzeby kształto¬wania wydajnej i przystępnej dobrej polityki publicznej. Nowe inicjatywy i wnioski w zakresie aktów prawnych Unii wymagają przejrzystych, kompleksowych i wyważonych dowodów, aby były rozsądnie projektowane, nato¬miast realizacja polityki wymaga pomiaru i monitorowania dowodów. JRC zapewnia niezależne dowody naukowe i wsparcie techniczne na potrzeby całego cyklu kształtowania polityk unijnych. Badania naukowe w ramach JRC są ukierunkowane na realizację priorytetów polityk unijnych.
Obszary interwencji: wzmacnianie bazy wiedzy na potrzeby kształtowania polityki; globalne wyzwania (zdrowie; kultura, kreatywność i społeczeństwo integracyjne; bezpieczeństwo cywilne na rzecz społeczeństwa; technologie cyfrowe, przemysł i przestrzeń kosmiczna; klimat, energetyka i mobilność; żywność, biogospodarka, zasoby natu¬ralne, rolnictwo i środowisko); innowacje, rozwój gospodarczy i konkurencyjność; doskonałość naukowa; rozwój terytorialny i wsparcie dla państw członkowskich i regionów.

Filar III „Innowacyjna Europa”
W ramach tego filaru, zgodnie z art. 4, prowadzona jest opisana poniżej działalność w celu wspierania wszelkich form innowacji, w tym innowacji nietechnologicznych, zwłaszcza w ramach MSP, w tym przedsiębiorstw typu start-up, przez ułatwianie rozwoju technologicznego, demonstracji i transferu wiedzy oraz w celu wzmocnienia wdrażania innowacyjnych rozwiązań. Przyczynia się on również do realizacji innych celów szczegółowych Programu, o których mowa w art. 3. Realizacja EIC odbywa się przede wszystkim za pomocą dwóch instrumentów: „Pionier”, realizowanego głównie przez badania naukowe prowadzone w ramach współpracy, oraz „Akcelerator”.
a) EIC: koncentrujące się głównie na przełomowych i radykalnych innowacjach, ukierunkowanych w szczególności na innowacje tworzące nowe rynki, a jednocześnie wspierające także wszystkie rodzaje innowacji, w tym innowacje stopniowe.
Obszary interwencji: instrument „Pionier” na rzecz zaawansowanych badań naukowych, wspierający przyszłe i powstające przełomowe technologie, tworzące nowe rynki lub najbardziej zaawansowane technologie; instrument „Akcelerator”, wypełniający lukę w finansowaniu między ostatnimi etapami działalności w zakresie badań nauko¬wych i innowacji a absorpcją przez rynek, w celu skutecznego wdrażania przełomowych innowacji tworzących nowe rynki i umożliwienia zwiększenia skali działalności przedsiębiorstw, w przypadkach gdy rynek nie zapewnia realnego finansowania; dodatkowe rodzaje działalności EIC, takie jak przyznawanie nagród i stypendiów, oraz usługi o wartości dodanej dla przedsiębiorstw;
b) europejskie ekosystemy innowacji
Obszary interwencji: działalność obejmująca w szczególności nawiązanie kontaktów – w stosownych przypadkach we współpracy z EIT – z krajowymi i regionalnymi podmiotami działającymi w dziedzinie innowacji oraz wspiera¬nie realizacji przez państwa członkowskie, regiony i państwa stowarzyszone wspólnych transgranicznych progra¬mów na rzecz innowacyjności, od wymiany praktyk i wiedzy na temat regulacji w dziedzinie innowacji, poprzez zwiększanie poziomu umiejętności miękkich na potrzeby innowacji, po działalność w zakresie badań naukowych i innowacji, w tym innowacji otwartych i inspirowanych przez użytkowników, w celu zwiększenia skuteczności europejskiego systemu innowacji. Należy to realizować w synergii między innymi ze wsparciem EFRR na rzecz eko-systemów innowacji i partnerstw międzyregionalnych dotyczących kwestii związanych z inteligentną specjalizacją;
c) Europejski Instytut Innowacji i Technologii
Obszary interwencji (zdefiniowane w załączniku II): zrównoważone ekosystemy innowacji w całej Europie; umie¬jętności w zakresie innowacji i przedsiębiorczości w perspektywie uczenia się przez całe życie, w tym zwiększanie zdolności instytucji szkolnictwa wyższego w Europie; nowe rozwiązania rynkowe, aby sprostać globalnym wyzwa¬niom; zapewnienie synergii i wartości dodanej w ramach Programu.
4) Część „Rozszerzanie uczestnictwa i wzmacnianie EPB”
Część ta stanowi podporę całego Programu, a w jej ramach wspierana jest działalność przyczyniająca się do przyciągania utalentowanych ludzi, wspierania obiegu talentów i zapobiegania drenażowi mózgów, do tworzenia Europy w większym stopniu opartej na wiedzy i innowacyjności, zapewniającej równość płci i należącej do czołówki globalnej konkurencji, do wspierania współpracy międzynarodowej oraz tym samym do optymalizacji krajowych atu¬tów i potencjału w całej Europie w ramach sprawnie funkcjonującej EPB ze swobodnym – w zrównoważony sposób – przepływem wiedzy i wysoko wykwalifikowanych pracowników, w której rezultaty badań naukowych i innowacji są szeroko rozpowszechniane oraz zrozumiałe i wiarygodne dla poinformowanych obywateli oraz przynoszą korzyści ogółowi społeczeństwa, a polityka Unii, w szczególności w zakresie badań naukowych i innowacji, jest oparta na dowodach naukowych wysokiej jakości.
Część ta wspiera również działalność mającą na celu poprawę jakości wniosków składanych przez podmioty prawne z państw osiągających słabe wyniki w zakresie badań naukowych i innowacji, taką jak profesjonalne kontrole i doradz¬two przed złożeniem wniosku, oraz mające na celu pobudzenie działalności krajowych punktów kontaktowych w celu wspierania tworzenia międzynarodowej sieci kontaktów, a także działalność służącą wspieraniu podmiotów prawnych z państw osiągających słabe wyniki w zakresie badań naukowych i innowacji w dołączaniu do już zakwalifikowanych projektów realizowanych w ramach współpracy, w których podmioty prawne z takich państw nie biorą udziału.
Obszary interwencji: rozszerzanie uczestnictwa i rozpowszechnianie doskonałości, w tym poprzez łączenie w zespoły, tworzenie partnerstw, katedry EPB, europejską współpracę naukowo-badawczą (COST), inicjatywy doskonałości oraz działalność wspierającą obieg talentów: zreformowanie i usprawnienie europejskiego systemu badań naukowych i inno¬wacji, w tym poprzez na przykład wspieranie reformy krajowej polityki w zakresie badań naukowych i innowacji, zapewnianie atrakcyjnych środowisk kariery oraz wspieranie nauki dotyczącej płci i nauki obywatelskiej.

Cele operacyjne

Program szczegółowy ma następujące cele operacyjne:
a) wzmocnienie doskonałych badań podstawowych i badań pionierskich; wzmocnienie doskonałości i rozpowszechnianie jej, w tym poprzez propagowanie szerszego udziału w całej Unii;
b) wzmocnienie powiązania między badaniami naukowymi, innowacjami oraz – w stosownych przypadkach – edukacją i innymi obszarami polityki, z uwzględnieniem komplementarności z krajowymi, regionalnymi i unijnymi politykami i działaniami w zakresie badań naukowych i innowacji;
c) wspieranie realizacji priorytetów polityki Unii, w tym w szczególności SDG i porozumienia paryskiego;
d) propagowanie odpowiedzialnych badań naukowych i innowacji, z uwzględnieniem zasady ostrożności;
e) wzmocnienie wymiaru dotyczącego płci w programie szczegółowym;
f) zwiększanie powiązań w zakresie współpracy w europejskich badaniach naukowych i innowacjach oraz współpracy między sektorami i dyscyplinami, z uwzględnieniem nauk społecznych i humanistycznych;
g) wzmocnienie współpracy międzynarodowej;
h) połączenie i rozwój infrastruktur badawczych w całej europejskiej przestrzeni badawczej (EPB) oraz zapewnianie trans- granicznego dostępu do nich;
i) przyciąganie talentów, szkolenie i zatrzymywanie naukowców i innowatorów w EPB, w tym dzięki mobilności;
j) wspieranie otwartej nauki oraz, z uwzględnieniem odpowiednich wyjątków, zapewnianie publicznej widoczności publikacji naukowych i danych z badań naukowych oraz otwartego dostępu do takich publikacji i danych;
k) zachęcanie do wykorzystywania wyników badań naukowych i innowacji oraz do aktywnego propagowania i wykorzys¬tywania wyników, w szczególności w celu pozyskania inwestycji prywatnych oraz w celu rozwoju polityki;
l) realizacja, za pośrednictwem misji w dziedzinie badań naukowych i innowacji, ambitnych celów w określonych ramach czasowych;
m) poprawa relacji i interakcji między nauką a społeczeństwem, z uwzględnieniem widoczności nauki w społeczeństwie oraz komunikacji naukowej, oraz promowanie udziału obywateli i użytkowników końcowych w procesach współprojektowania i współtworzenia;
n) przyspieszanie transformacji przemysłowej, w tym poprzez poprawę umiejętności innowatorskich;
o) stymulowanie działań w zakresie badań naukowych i innowacji w MSP oraz tworzenie i rozbudowywanie innowacyj¬nych przedsiębiorstw, w szczególności typu start-up, MSP, oraz w wyjątkowych przypadkach małych spółek o średniej kapitalizacji;
p) poprawa dostępu do finansowania ryzyka, w tym w drodze synergii z Programem InvestEU, ustanowionym rozporzą¬dzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/523 (n) w szczególności w obszarach, w których rynek nie zapewnia realnego finansowania.

W skład programu szczegółowego wchodzą następujące części:
a) filar I „Doskonała baza naukowa” obejmujący następujące komponenty:
(i) Europejska Rada ds. Badań Naukowych (ERBN), określona w załączniku I filar I sekcja 1;
(ii) działania „Maria Skłodowska-Curie” (MSCA), określone w załączniku I filar I sekcja 2;
(iii) infrastruktury badawcze, określone w załączniku I filar I sekcja 3;
b) filar II „Globalne wyzwania i europejska konkurencyjność przemysłowa” obejmujący następujące komponenty:
(i) klaster „Zdrowie”, określony w załączniku I filar II sekcja 1;
(ii) klaster „Kultura, kreatywność i społeczeństwo integracyjne”, określony w załączniku I filar II sekcja 2;
(iii) klaster „Bezpieczeństwo cywilne na rzecz społeczeństwa”, określony w załączniku I filar II sekcja 3;
(iv) klaster „Technologie cyfrowe, przemysł i przestrzeń kosmiczna”, określony w załączniku I filar II sekcja 4;
(v) klaster „Klimat, energia i mobilność”, określony w załączniku I filar II sekcja 5;
(vi) klaster „Żywność, biogospodarka, zasoby naturalne, rolnictwo i środowisko”, określony w załączniku I filar II sek¬cja 6;
(vii) niejądrowe działania bezpośrednie JRC, określone w załączniku I filar II sekcja 7;
c) filar III „Innowacyjna Europa” obejmujący następujące komponenty:
(i) Europejska Rada ds. Innowacji (EIC),
(ii) europejskie ekosystemy innowacji,;

FILAR II
GLOBALNE WYZWANIA I EUROPEJSKA KONKURENCYJNOŚĆ PRZEMYSŁOWA

KLASTER „ZDROWIE”

Zdrowie przez całe życie
Ogólne kierunki

  • Zrozumienie wczesnego rozwoju i procesu starzenia się w całym cyklu życia;
  • Zdrowie w okresie prenatalnym i neonatalnym, zdrowie matki, ojca, niemowlęcia i dziecka, a także rola rodzi¬ców, rodziny i edukatorów;
  • Potrzeby zdrowotne nastolatków, z uwzględnieniem czynników wpływających na zdrowie psychiczne;
  • Skutki zdrowotne niepełnosprawności i urazów;
  • Badania w zakresie środków planowania, realizacji i monitorowania rehabilitacji w całym cyklu życia, zwła¬szcza zaś indywidualnego programu wczesnej rehabilitacji (EIRP) dla dzieci dotkniętych chorobami powodują¬cymi niepełnosprawność;
  • Zdrowe starzenie się, niezależne i aktywne życie, w tym udziału w życiu społecznym dla osób starszych i osób z niepełnosprawnościami;
  • Edukacja zdrowotna i kompetencje zdrowotne, w tym kompetencje cyfrowe.

Środowiskowe i społeczne uwarunkowania zdrowotne
Ogólne kierunki

  • Technologie i metody oceny zagrożeń, narażenia i skutków dla zdrowia, jakie niosą ze sobą substancje che¬miczne, zanieczyszczenia na zewnątrz i wewnątrz budynków oraz inne czynniki stresogenne związane ze zmianą klimatu, miejscem pracy, trybem życia lub środowiskiem, oraz łączne skutki kilku czynników streso- gennych;
  • Czynniki środowiskowe, zawodowe, społeczno-ekonomiczne, kulturalne, genetyczne i behawioralne wpływa¬jące na zdrowie fizyczne i psychiczne ludzi oraz ich samopoczucie i interakcje, ze zwróceniem szczególnej uwagi na osoby ze słabszych i defaworyzowanych grup społecznych, w stosownych przypadkach kwestie związane z wiekiem i z płcią, oraz z uwzględnieniem wpływu, jaki projekt budynków, produktów i usług wywiera na zdrowie;
  • Ocena ryzyka, zarządzanie i komunikacja, wspierane, w stosownych przypadkach, przez interdyscyplinarne podejścia, oraz ulepszone narzędzia do podejmowania decyzji opartych na dowodach, w tym zastąpienia tes¬tów na zwierzętach i alternatywy dla takich testów;
  • Zdolności i infrastruktury umożliwiające bezpieczne gromadzenie, udostępnianie, wykorzystywanie, ponowne wykorzystywanie i łączenie danych dotyczących wszystkich uwarunkowań zdrowia, w tym narażenia ludzi i zapewnienie powiązania z bazami danych dotyczącymi warunków środowiskowych, trybu życia, stanu zdro¬wia i chorób na poziomie Unii oraz na poziomie międzynarodowym;
  • Promocja zdrowia i działania w zakresie profilaktyki pierwotnej, w tym aspektów dotyczących pracy zawodowej.

Choroby niezakaźne i choroby rzadkie
Ogólne kierunki

  • Zrozumienie mechanizmów leżących u podstaw rozwoju chorób niezakaźnych, w tym chorób układu krąże¬nia;
  • Badania wzdłużne populacji w celu lepszego zrozumienia parametrów decydujących o zdrowiu lub chorobie oraz w celu ułatwienia stratyfikacji populacji, by wspierać rozwój medycyny prewencyjnej;
  • Narzędzia i techniki diagnostyczne służące wcześniejszemu i dokładniejszemu stawianiu diagnozy oraz szyb¬szemu wdrożeniu leczenia dostosowanego do pacjenta, pozwalającego opóźnić lub odwrócić postęp choroby;
  • Programy profilaktyczne i przesiewowe, zgodne z zaleceniami WHO, ONZ i Unii lub wykraczające poza te zalecenia;
  • Zintegrowane rozwiązania w zakresie samodzielnego monitorowania, promocji zdrowia, zapobiegania choro¬bom i postępowania w przypadku chorób przewlekłych i chorób współistniejących, w tym chorób neurodege- neracyjnych i chorób układu krążenia;
  • Terapie, leczenie, lub inne zabiegi terapeutyczne, w tym terapie zarówno farmakologiczne jak i niefarmakolo- giczne;
  • Opieka paliatywna;
  • Dziedziny, w których występują w dużej mierze niezaspokojone potrzeby kliniczne, takie jak choroby rzadkie, w tym dziecięce choroby nowotworowe;
  • Ocena względnej skuteczności interwencji i rozwiązań, również na podstawie danych rzeczywistych;
  • Badania wdrożeniowe mające na celu zwiększenie skali interwencji w dziedzinie zdrowia oraz wspieranie ich stosowania w strategiach i systemach zdrowotnych;
  • Rozwój badań naukowych i poprawa informacji, opieki i leczenia chorób rzadkich, z uwzględnieniem medy¬cyny personalizowanej.

Choroby zakaźne, w tym choroby związane z ubóstwem i choroby zaniedbane
Ogólne kierunki

  • Rozumienie mechanizmów dotyczących infekcji;
  • Czynniki związane z pojawieniem się lub ponownym pojawieniem się chorób zakaźnych i ich rozprzestrzenia¬niem, w tym przenoszenie ze zwierząt (choroba odzwierzęca) lub z innych części środowiska (wody, gleby, roślin, żywności) na człowieka, a także wpływ zmiany klimatu i ewolucji ekosystemów na dynamikę chorób zakaźnych;
  • Przewidywanie, wczesne i szybkie wykrywanie, kontrola i nadzór nad chorobami zakaźnymi, zakażeniami związanymi z opieką zdrowotną oraz czynnikami środowiskowymi;
  • Zwalczanie oporności na środki przeciwdrobnoustrojowe, z uwzględnieniem epidemiologii, profilaktyki oraz diagnostyki, a także rozwój nowych środków przeciwdrobnoustrojowych i szczepionek;
  • Szczepionki, w tym technologie platformowe w tej dziedzinie, diagnostyka, terapia i leczenie chorób zakaź¬nych, w tym chorób współistniejących i współzakażeń;
  • Rozwiązanie problemu niskiego upowszechnienia szczepień, zrozumienie oporu przed szczepieniami i budo¬wanie zaufania do szczepień;
  • Środki i strategie – oraz ich koordynacja na szczeblu regionalnym, krajowym i unijnym – w zakresie skutecznej gotowości na wypadek zagrożenia zdrowia, reagowania na nie i odbudowy, przy zaangażowaniu społeczności;
  • Przeszkody we wdrażaniu i stosowaniu interwencji medycznych w praktyce klinicznej, a także w systemie opieki zdrowotnej;
  • Transgraniczne aspekty chorób zakaźnych i szczególnych wyzwań w krajach o średnim niższym dochodzie, takich jak AIDS, gruźlica i choroby tropikalne, w tym malaria, ale również wyzwania związane z przepływami migracyjnymi oraz w odniesieniu do ogólnie zwiększonej mobilności ludzi.

Narzędzia, technologie i rozwiązania cyfrowe na potrzeby zdrowia i opieki, w tym medycyny personalizowanej
Ogólne kierunki

  • Narzędzia i technologie służące zastosowaniom w całej dziedzinie zdrowia oraz w odniesieniu do wszelkich wskazań medycznych, w tym upośledzeń czynnościowych;
  • Zintegrowane narzędzia, technologie, wyroby medyczne, obrazowanie medyczne, biotechnologia, nanomedy- cyna i terapie zaawansowane (w tym terapia komórkowa i terapia genowa) oraz rozwiązania cyfrowe dla zdro¬wia i opieki, w tym SI, rozwiązania mobilne i telemedycyna, przy jednoczesnym zajęciu się – w stosownych przypadkach – na wczesnym etapie aspektami opłacalności produkcji, celem zoptymalizowania etapu indu¬strializacji i potencjału danej innowacji do stania się przystępnym cenowo produktem leczniczym;
  • Pilotaż, wdrażanie na szeroką skalę, optymalizacja i innowacyjne zamówienia w zakresie technologii i narzędzi w dziedzinie zdrowia i opieki w warunkach rzeczywistych, w tym w odniesieniu do badań klinicznych i badań wdrożeniowych, z uwzględnieniem diagnostyki opartej na medycynie personalizowanej;
  • Innowacyjne procesy i usługi w zakresie rozwoju, produkcji i szybkiego dostarczania narzędzi i technologii w dziedzinie zdrowia i opieki;
  • Bezpieczeństwo, skuteczność, opłacalność, interoperacyjność i jakość narzędzi i technologii w dziedzinie zdro¬wia i opieki, a także ich skutki etyczne, prawne i społeczne, w tym kwestie akceptacji społecznej;
  • Nauka regulacyjna i normy w zakresie technologii i narzędzi w dziedzinie zdrowia i opieki;
  • Zarządzanie danymi dotyczącymi zdrowia, w tym ich interoperacyjność, integracja, metody analityczne i metody wizualizacji, procesy decyzyjne, wykorzystanie SI, eksploracja danych, technologie dużych zbiorów danych, bioinformatyka i technologie wysokowydajnych systemów obliczeniowych, aby wspierać medycynę personalizowaną, w tym profilaktykę, oraz by optymalizować działania w zakresie własnego zdrowia.

Systemy opieki zdrowotnej
Ogólne kierunki

  • Wspieranie bazy wiedzy zasilającej reformy systemów opieki zdrowotnej i dotyczące ich polityki w Europie i poza nią;
  • Nowe modele i sposoby podejścia do zdrowia i opieki, w tym podejścia oparte na medycynie personalizowa¬nej, kwestie dotyczące zarządzania i organizacji oraz możliwość ich przenoszenia pomiędzy krajami lub regio¬nami lub dostosowania do nich;
  • Poprawa oceny technologii medycznych;
  • Kształtowanie się nierówności w dziedzinie zdrowia i skuteczna polityka w odpowiedzi na nie;
  • Przyszli pracownicy służby zdrowia i ich potrzeby, z uwzględnieniem umiejętności cyfrowych;
  • Poprawa w zakresie terminowej, miarodajnej, bezpiecznej i wiarygodnej informacji zdrowotnej oraz wyko¬rzystania lub ponownego wykorzystania danych dotyczących zdrowia, w tym elektronicznej dokumentacji medycznej ze zwróceniem szczególnej uwagi na ochronę danych, w tym na nadużywanie danych osobowych dotyczących trybu życia i informacji zdrowotnych, ich bezpieczeństwa, dostępności, interoperacyjności, norm, porównywalności i integralności;
  • Odporność systemów opieki zdrowotnej w odniesieniu do skutków kryzysów i możliwość dostosowania się do radykalnych innowacji;
  • Rozwiązania w zakresie wzmocnienia pozycji obywateli i pacjentów, samodzielnego monitorowania i interakcji z pracownikami służby zdrowia i opieki społecznej, aby umożliwić bardziej zintegrowaną opiekę oraz podejś¬cie ukierunkowane na użytkownika, ze zwróceniem uwagi na równy dostęp;
  • Dane, informacje, wiedza i najlepsze praktyki w dziedzinie badań nad systemami opieki zdrowotnej na pozio¬mie Unii i globalnym, z wykorzystaniem istniejącej wiedzy i baz danych.